Rozliczenie czasu pracy po przedstawieniu orzeczenia o niepełnosprawności po roku od jego wydania

Zwracam się z prośbą o opinię prawną w następującej sprawie.

Pracownica zatrudniona na umowę o pracę od dnia 29.09.2000r. w wymiarze 1/2 etatu, dobowa norma czasu pracy 8 godzin i przeciętnie 40 godzin tygodniowo w dniu 10.02.2016r. przedstawia orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z dnia 03.02.2014r. ( data posiedzenia Zespołu ds Orzekania i wydania orzeczenia) , czasowe do dnia 28.02.2016r.

Od dnia 10.02.2016r. zastosuję obniżoną normę czasu pracy 7 godz. na dobę i 35 godzin tygodniowo o czym poinformuję w dodatkowej informacji art 29 § 3, ponadto przyznam dodatkowy urlop w wymiarze 5 dni od dnia 03.02.2015r. oraz 5 dni od 1.01.2016r.

Wymieniona pracownica pracowała wg harmonogramu w trzymiesięcznych okresach rozliczeniowych, przeważnie 3 dni w tygodniu 8 godz., 7 godz., 5 godz. czyli 20 godzin tygodniowo
w zależności od godzin przypadających do przepracowania w okresie rozliczeniowym.

Czy od dnia 10 lipca 2014 roku w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego należy obniżyć  również normy czasu pracy i dokonać korekty wynagrodzenia z tytułu pracy powyżej
8 godzin na dobę , w niektóre dni tygodnia i z przekroczenia tygodniowej normy czasu pracy 35 godz. na tydzień, w jej przypadku 17,5 godz?

Czy obniżenie norm ma zastosowanie tylko od dnia przedłożenia zaświadczenia i niczego nie należy korygować?

Czy wyliczenie wymiaru urlopu dodatkowego jest prawidłowe?

Z góry bardzo dziękuję i pozdrawiam.

Na podstawie art. 15 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j.  Dz. U. Nr 127, poz. 721 z 2011r. z późn. zm.) czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do lekkiego stopnia niepełnosprawności, nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Jednak czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Istnieje poza tym, dotyczący wszystkich pracowników niepełnosprawnych, zakaz zatrudnienia w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Natomiast stosownie do art. 19 powyższej ustawy, osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności

Na podstawie art. 20c. powyższej ustawy, osobie niepełnosprawnej przysługują uprawnienia pracownicze, o których mowa w rozdziale 4 zatytułowanym „Uprawnienia osób niepełnosprawnych” odpowiednio od dnia, od którego osoba niepełnosprawna została wliczona do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych na podstawie art. 2a ustawy.

Zasady wliczania do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych przedstawiają się następująco.

Art. 2a. 1. Osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych począwszy od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność.

2. W przypadku przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych począwszy od dnia złożenia wniosku o wydanie orzeczenia, jeżeli z orzeczenia wynika, że w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna, a wniosek o wydanie orzeczenia został złożony nie później niż w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin ważności poprzedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Bez względu na datę złożenia wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych również w okresie do 3 miesięcy poprzedzających dzień przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia, jeżeli z treści tego orzeczenia wynika, że w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie ustanawia obowiązku poinformowania pracodawcy o posiadaniu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Korzystanie przez osobę niepełnosprawną z uprawnień pracowniczych przewidzianych w ustawie o rehabilitacji (…) jest prawem, a nie obowiązkiem danego pracownika.

Decyzja o zgłoszeniu pracodawcy faktu posiadania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności należy wyłącznie do pracownika. Osoba niepełnosprawna nie zgłaszając faktu posiadania orzeczenia nie ponosi z tego tytułu żadnych negatywnych konsekwencji.

Sprawa nabycia prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych nie budzi żadnych wątpliwości. Oczywiście, z uwagi na wymiar wykonywanej pracy ilości dni roboczych zostaje obniżona proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, czyli 5 dni w sakli roku kalendarzowego.

Przepis art. 19 ustawy wskazujący na uprawnienie do dodatkowego urlopu jest niezależny od art. 20c ustawy.

Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego pracownika zaliczonego do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności ma charakter obligatoryjny. Prawo do tego urlopu pracownik nabywa na podstawie art. 19 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Ponadto urlop ten przysługuje niepełnosprawnemu nawet w sytuacji, gdy nie wystąpił on do pracodawcy o jego przyznanie (wyrok SN z 29 czerwca 2005 r., II PK 339/04, OSNP 2006/9 – 10/150).

Zarówno przepisy ustawy o rehabilitacji, jak również przepisy Kodeksu pracy nie uzależniają prawa do urlopu wypoczynkowego od wniosku osoby do urlopu uprawnionej. Nieuzyskanie przez pracodawcę wiadomości o przysługującym pracownikowi z mocy prawa uprawnieniu do dodatkowego urlopu wypoczynkowego może – w konkretnych okolicznościach – oznaczać tylko tyle, że pracodawcy nie można zarzucić zawinionego niewykonywania zobowiązania do udzielenia urlopu zgodnie z przepisami prawa pracy.

Nabycie prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego jest niezależne od momentu przestawienia orzeczenia pracodawcy. Należy do niego zastosować wszystkie zasady kodeksowe, jakie stosuje się do „normalnego” urlopu wypoczynkowego. Roszczenia dotyczące udzielenia dodatkowego urlopu wypoczynkowego ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Trzyletni termin przedawnienia prawa do urlopu rozpoczyna się najwcześniej w ostatnim dniu roku kalendarzowego, w którym pracownik nabył to prawo, czyli w dniu 31 grudnia 2015r. (dotyczy urlopu za rok 2015).

Sposób obliczenia dodatkowego urlopu pracownicy przedstawiony przez Panią w pytaniu jest zgodny z przepisami. Pracownicy należy się 5 dni urlopu za rok 2015 oraz 5 dni za rok 2016.

Zagadnienie norm czasu pracy osób niepełnosprawnych należy rozstrzygnąć w oparciu o art. 20c ustawy, który przyznaje uprawnienia, m.in. do stosowania obniżonych norm czasu pracy, dopiero od dnia, od którego osoba niepełnosprawna została zaliczona do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, a to w przypadku poddanym opinii, dotyczyło przedstawienia pierwszego orzeczenia o niepełnosprawności. Należy w związku z tym przyjąć, że skrócone normy czasu pracy obowiązują od momentu wliczenia osoby niepełnosprawnej do stanu zatrudnienia zgodnie z art. 2a ustawy o rehabilitacji (…), czyli od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność. Inaczej wyglądałaby sprawa, gdyby chodziło o przedstawienie kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność. Wówczas zastosowanie znalazłby przepis art. 2a ust. 2 ustawy.

W powyższej sytuacji, dopiero od dnia 10 lutego 2016r. pracodawca obowiązany był obniżyć normy czasu pracy pracownicy. W przypadku świadczenia pracy z przekroczeniem obniżonych norm czasu pracy, pracownica zachowywać będzie prawo do dodatkowego wynagrodzenia za świadczoną pracę.

Zmiana obowiązujących norm czasu pracy osób niepełnosprawnych od 14 lipca 2014r. nie pociągała za sobą obowiązku korygowania wynagrodzenia wypłaconego przed tą datą, w tym przypadku za okres 3 lutego 2014. – 13 lipca 2014r.

Podstawa prawna:

• art. 2a,art. 15, art. 19 oraz art. 20c ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej
  i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2011r. Nr 127, poz.721 z późn. zm.)
• ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. 2014r, poz. 1502 z późn. zm.)

Zygmunt Stanisławski

12 lutego 2016r.